Projecten Projecten

Nieuwe start tussen instelling en omwonenden

Situatie

Sinds vier jaar is er een gespannen verhouding tussen een vestiging van het Leger des Heils, Domus+Batelaar, en de omwonenden in het buitengebied van Lunteren (gemeente Ede). De locatie is al sinds eind 19e eeuw eigendom van het Leger des Heils en in de loop der tijd zijn er uiteenlopende doelgroepen gehuisvest. Sinds 2014 biedt Domus+Batelaar een beschermde woonvorm voor dak- en thuislozen met een licht verstandelijke beperking, vaak een of meer verslavingen (drank, drugs) en soms een justitieel verleden. Buiten het terrein van de instelling levert een deel van die bewoners lichte tot ernstige overlast op voor de omwonenden (ondernemers, gezinnen met kinderen), ook door de drugshandel. De omwonenden zijn via hun Buurtcomité wisselend in contact met het management van Domus+Batelaar en politie en gemeente plegen soms extra inzet. Via een Whatsapp-groep met meer dan 100 deelnemers houdt de buurt alle gebeurtenissen nauwlettend in de gaten. Sinds 2014 zijn er periodes van relatieve rust afgewisseld door incidenten en uiteindelijk escalatie in het voorjaar van 2017. In mei van dat jaar is de onvrede zo hoog opgelopen dat een aantal omwonenden in een spontane protestactie met een shovel puin stort voor de gevel van Domus+Batelaar. Dat haalt uiteraard het nieuws en is voor beide partijen een ongekend dieptepunt in de onderlinge verhoudingen. Dat is voor de gemeente Ede aanleiding om de regie over de de-escalatie en een mogelijke oplossing van het conflict naar zich toe te trekken.

Vraag en activiteiten

De Edese burgemeester voert met beide partijen enkele aparte gesprekken en besluit mediation in te schakelen. Ook wordt besloten tot een onafhankelijk onderzoek naar de oorzaken van de steeds terugkerende en nu geëscaleerde onrust. De gemeente richt een projectteam in om het proces te begeleiden. Aan De Regt Strategie & Communicatie wordt gevraagd om de rol van mediator in te vullen, het onderzoeksbureau mede te selecteren en te begeleiden, de projectleider en burgemeester te adviseren gericht op de-escalatie en een duurzame oplossing en direct beschikbaar te zijn voor mediation en communicatie bij incidenten.
Wij beginnen met het voeren van vele gesprekken, brengen de problematiek (feiten, ervaringen, emoties) en mogelijkheden voor duurzame oplossingen in kaart, spiegelen waar mogelijk gedrag, standpunten en (dreigende) gevolgen daarvan. We spreken gedurende het hele proces meerdere malen met onder andere het management van Domus+Batelaar, de directie van het Leger des Heils, het Buurtcomité en zijn leden, functionarissen van gemeente en politie maar ook met een reeks van omwonenden zelf, bij hen thuis. De standpunten bij de twee partijen blijken door de ervaringen zodanig verhard en er is zo weinig vertrouwen in een duurzame, werkbare overeenkomst met elkaar dat wij op dat moment onderhandelingsgesprekken weinig kansrijk achten. We besluiten eerst in te zetten op het bevorderen en bepleiten van daadwerkelijke verbetering van de veiligheid en rust ‘op straat’. Deze afkoelingsperiode wordt tevens benut voor het onderzoek, voor het winnen van vertrouwen in de interventies door gemeente, politie en mediator, voor procesadvisering aan betrokkenen door de mediatior. Dat alles gaat met kleine stappen en wisselende resultaten.

Resultaten

Het geselecteerde onderzoeksbureau slaagt er uiteindelijk niet in om een definitieve rapportage op te leveren die geheel gedragen wordt door beide partijen. Over onder andere de feiten en omstandigheden uit het verleden worden partijen het niet eens. Op ons voorstel blijft het bij een Tussenrapportage waarin wel een reeks van voorgestelde en deels al ingevoerde maatregelen en afspraken is opgenomen. Dat grijpen wij uiteindelijk aan als belangrijk basismateriaal voor de feitelijke gesprekken tussen partijen. Wij onderhandelen over de voorwaarden en brengen partijen uiteindelijk op basis hiervan, zonder de gemeente, bij elkaar aan tafel. We bereiken na een aantal intensieve gesprekken een conceptakkoord dat in een buurtbijeenkomst, waaraan wij ook een bijdrage leveren, door circa 75% van de aanwezigen wordt gesteund. In oktober 2018 ondertekenen vertegenwoordigers van Domus+Batelaar/Leger des Heils, de omwonenden en de burgemeester van Ede de Overeenkomst Afspraken.